Η σωματική τιμωρία των παιδιών τα τελευταία χρόνια αποτελεί σημαντικό θέμα συζήτησης ανάμεσα στου γονείς.  Σχεδόν όλοι οι γονείς έχουν τις απόψεις τους σχετικά με το ξύλο, ενώ συχνά γίνονται σχόλια όπως «κι εμείς που φάγαμε ξύλο τι πάθαμε», ή «δε θα πάθει τίποτα αν φάει και καμιά ξυλιά», κτλ.

Η σωματική τιμωρία λοιπόν είναι ένα μεγάλο θέμα που διχάζει γονείς και ειδικούς.  Αν και οι περισσότεροι γονείς ισχυρίζονται ότι δε χτυπούν τα παιδιά τους, πολλοί είναι αυτοί που όχι μόνο το κάνουν, έστω και ελαφριά, αλλά ισχυρίζονται κι ότι το ξύλο είναι μια αποτελεσματική μέθοδος διαπαιδαγώγησης.  Πριν αποφασίσει όμως ο καθένας αν η σωματική τιμωρία είναι αποδεχτή και αποτελεσματική, θα πρέπει να λάβει υπόψιν του τρία πράγματα: 1) οι τωρινές γενιές παιδιών δε μοιάζουν καθόλου με τους γονείς, όταν ήταν οι ίδιοι παιδιά, 2) τους λόγους που χρειάζεται να χτυπήσουν  και 3) ποιες είναι οι συνέπειες.

Γιατί οι γονείς καταφεύγουν στο ξύλο;

Μερικές φορές οι γονείς χρησιμοποιούν τη σωματική τιμωρία από απόγνωση.  Όταν τα παιδιά συμπεριφέρονται άσχημα πολύ συχνά, οι γονείς ίσως νιώθουν ότι έχουν φτάσει στα όριά τους και δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν.  Συνηθίζουν δε να λένε ότι τίποτε άλλο δε λειτουργεί.

Χωρίς μια συνεπή μέθοδο διαπαιδαγώγησης, ίσως το ξύλο φαίνεται ως η καλύτερη επιλογή.  Πολύ συχνά όμως, οι γονείς εξαρτώνται από αυτό για να διορθώσουν συμπεριφορές χωρίς καν να προσπαθήσουν να δοκιμάσουν άλλες μεθόδους.

Ένας άλλος λόγος που οι γονείς καταφεύγουν στο να χτυπάνε τα παιδιά είναι εξαιτίας της οργής που νιώθουν, ή πολλές φορές εξαιτίας του φόβου, όταν το παιδί κάνει κάτι επικίνδυνο.  Είναι μια παρορμητική κίνηση, στη θέση ενός ξεκάθαρου σχεδίου αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων.

Οι συνέπειες της σωματικής τιμωρίας

Το ξύλο στα παιδιά μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που λύνει.

• Το ξύλο δε διδάσκει στα παιδιά την σωστή συμπεριφορά. Ένα παιδί που το χτυπούν επειδή τσακώνεται με τον αδερφό του, δε θα μάθει πώς να συναναστρέφεται καλύτερα μαζί του.  Μια αποτελεσματική διαπαιδαγώγηση πρέπει να διδάσκει καινούριες δεξιότητες (Ντινκμέγιερ & Μακ-Κέι, 2004).
• Το ξύλο αποτελεί παράδειγμα βίας. Τα παιδιά κάνουν ό,τι κάνουν οι γονείς τους.  Άρα, όταν χτυπάμε το παιδί επειδή κι εκείνο χτύπησε τον αδερφό του, στέλνουμε διπλό μήνυμα: η μαμά ή ο μπαμπάς μπορούν να σε χτυπούν, αλλά εσύ δεν επιτρέπεται να το κάνεις.
• Τα παιδιά που τρώνε ξύλο, συχνά νιώθουν ντροπή. Μπορεί να σκέφτονται ότι είναι «κακά» παιδιά και να έχουν προβλήματα με την αυτοπεποίθησή τους.  Τα παιδιά που νιώθουν ντροπή δεν έχουν κίνητρο να βελτιώσουν τη συμπεριφορά τους (Smith, 2012).
• Το ξύλο μεταθέτει την προσοχή από τη συμπεριφορά του παιδιού στη συμπεριφορά του γονιού. Τα παιδιά περνούν αρκετές ώρες σκεπτόμενα πόσο θυμωμένα είναι με τους γονείς τους παρά πώς θα μπορούσαν να βελτιωθούν την επόμενη φορά.  Έτσι, αρχίζουν να σκέφτονται πονηρά, προσπαθώντας να εκφράσουν τις ίδιες συμπεριφορές αλλά χωρίς να γίνουν αντιληπτά.  Επομένως προσπαθούν να αποφύγουν το ξύλο χωρίς να αντικαταστήσουν μια προβληματική συμπεριφορά με μια πιο λειτουργική και αποδεκτή (Ντινκμέγιερ & Μακ-Κέι, 2004).
• Το ξύλο χάνει την αποτελεσματικότητά του με το χρόνο. Μερικές φορές τα παιδιά αποφασίζουν ότι μια σκανταλιά «αξίζει» το ξύλο.  Άλλα πάλι, σταματούν να νοιάζονται, «θα φάω ξύλο και θα με αφήσουν ήσυχο» (Moyer, 2016).

Τι εναλλακτικές υπάρχουν;

Πολλές στρατηγικές διαπαιδαγώγησης είναι πιο αποτελεσματικές από το ξύλο.  Οι φυσικές και οι λογικές συνέπειες διδάσκουν στο παιδί ότι έχει επιλογές στη συμπεριφορά του και το βοηθούν να αποκτήσει καινούριες δεξιότητες (Ντινκμέγιερ & Μακ-Κέι, 2004).  Αν το παιδί βάψει τους τοίχους με μαρκαδόρους, μια λογική συνέπεια (πέρα από το να θυμώσει ο γονιός, αυτό είναι φυσικό) είναι να πλύνει τους τοίχους και να χάσει τους μαρκαδόρους του για λίγο.  Αυτό θα του διδάξει να σέβεται το χώρο.

Η συνέπεια που ακολουθεί μια συμπεριφορά θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς και να μαθαίνει στο παιδί να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του.  Επιπλέον, μαθαίνει να σκέφτεται πριν ενεργήσει, να επιλέγει ανάμεσα σε συμπεριφορές και να ζητά έμπρακτα συγγνώμη, όταν συμπεριφερθεί άσχημα.  Οι συνέπειες, ή αλλιώς «δίκαιη αποκατάσταση», όταν εφαρμόζονται σωστά, δεν αλλοιώνουν τις σχέσεις του παιδιού με τους άλλους και δε γίνονται αφορμή για εκδίκηση, όπως συμβαίνει με το ξύλο.

Το ξύλο είναι μια επιλογή που έχουν οι γονείς.  Πριν όμως αντιδράσουν με αυτό το τρόπο πρέπει να σκεφτούν τι μαθαίνουν στο παιδί καθώς και ότι τα παιδιά πλέον δε δέχονται την εξουσία άκριτα.  Ίσως σε προηγούμενες γενιές το ξύλο να ήταν αποτελεσματικό και όντως κανείς να μην έπαθε τίποτα, αυτό όμως δεν αποτελεί επιχείρημα, ούτε καν δικαιολογία.  Παλιότερα, ο οδοντίατρος δε χρησιμοποιούσε νάρκωση και κανείς δεν έπαθε τίποτα, άρα ούτε τώρα είναι απαραίτητη η νάρκωση! Οι εποχές αλλάζουν, έχουμε την ευκαιρία να μεγαλώσουμε παιδιά ψυχικά υγιή και υπεύθυνα χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγουμε στο ξύλο.  Ο σεβασμός δεν επιβάλλεται με τη σωματική τιμωρία, κερδίζεται μέρα με τη μέρα με τη θετική συναναστροφή και διαπαιδαγώγηση.  Και εν πάση περιπτώσει, από πού αντλούμε το δικαίωμα να χτυπάμε τα παιδιά; Και γιατί δε χρησιμοποιούμε αυτό το δικαίωμα όταν θυμώνουμε ή απογοητευόμαστε με τους ενήλικες; Ο ψυχοθεραπευτής Rudolf Dreikurs έχει πει ότι «ο κατάλληλος τρόπος να αναθρέψεις παιδιά είναι ίδιος με τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι στους υπόλοιπους ανθρώπους». Και τους υπόλοιπους ανθρώπους δε συνηθίζουμε να τους χτυπάμε!